به گزارش «نماینده» ، «سید امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی» به‌عنوان رئیس فراکسیونِ اقدام پیش‌دستانه علیه تهدیدات آمریکا، معتقد است برای ایجاد یک جبهۀ واحد، باید تمام نهادهای ذی‌ربط ازجمله شورای عالی امنیت ملی وارد عمل شوند و درنهایت طرحی جامع، روانۀ صحن علنی شود؛ اقدامی که تاکنون انجام نشده است.
آنچه در زیر می‌آید شرح کامل گفت‌وگوی ما با نمایندۀ مردم مشهد در مجلس دهم است:
*پس از گلایۀ مقام معظم رهبری، مجلس وارد عمل شد. این تغییر رویکرد را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ آیا با این تغییر، پارلمان می‌تواند در سیاست خارجی، نقشی مجزا بر عهده بگیرد؟
مجلس در چارچوب تصمیمات شورای عالی امنیت ملی –که رکن عالی این‌گونه تصمیم‌گیری‌هاست- عمل می‌کند ولی به نظر می‌رسد تاکنون از این ظرفیت (مجلس) به‌خوبی استفاده نشده است. حال‌آنکه می‌دانیم آمریکا چگونه از مجلس سنای خود در راستای دستیابی به اهداف خصمانه علیه ایران بهره می‌برد.
*آیا مجلس با شورای عالی امنیت ملی گفت‌وگو و رایزنی‌هایی در این رابطه داشته است؟
ما در تلاشیم تا از همۀ ارکان نظام برای این منظور استفاده کنیم؛ ولی واقعیت این است که برای دستیابی به عملکردی مطلوب -که مطالبۀ حضرت آقا هم هست- شورای عالی امنیت ملی با توجه به اشرافی که به موضوعات مختلف داخلی و خارجی دارد، باید طرحی جامع ارائه دهند.
*تاکنون اقدام مشخصی انجام شده است؟
تاکنون شورای عالی امنیت ملی درصدد برنیامده تا از این ظرفیت به‌خوبی استفاده کند؛ ولی ما کارمان را شروع می‌کنیم و البته از آنها هم دعوت می‌کنیم حضوری فعال داشته باشند تا در یک طرح جامع –به‌جای طرح‌های متعدد و متکثر– اقداماتی که مجموعۀ مجلس شامل پیشنهادهای نمایندگان، بررسی‌های تخصصی در کمیسیون‌ها و فراکسیون‌ها و درنهایت صحن علنی می‌تواند انجام دهد را طراحی و برنامه‌ریزی کنیم.
*فراکسیون اقدام پیش‌دستانه علیه تهدیدات آمریکا، در چه حوزه‌هایی وارد عمل می‌شود؟
تلاش ما این است تا در سطح تهدیدهایی که نظام مقدس جمهوری اسلامی با آن مواجه است، در حوزه‌های مختلف ازجمله کالاهای اساسی، معیشت مردم، دارو و ... وارد عمل شویم و از منظر قوۀ تقنینی با آن مواجه شویم.
*به‌نوعی آینده‌پژوهی را در دستور کار دارید؟
بله. همین‌طور است؛ آینده‌پژوهی، در روابط میان ایران و امریکا. با توجه به مؤلفه‌های قدرت و وضعیت ظهور و افول آن در آمریکا و نیز ساختار سیاسی و مدنی این کشور و مسیری که احتمالاً ایالات‌متحده در آینده در رابطه با ایران می‌پیماید، بسیار مهم و ضروری است.
*در این روند، فقط آمریکا به‌طور مشخص رصد می‌شود و یا به اتفاقات و جریانات داخلی هم نظر دارید؟
این روند باید در داخل کشور هم به‌درستی پیگیری و نقاط ضعف و قوت شناسایی شود. ما با شناخت کامل از وضعیت داخل و نیز شناسایی دقیق آمریکا، می‌توانیم مسیرهای تأثیرگذار بر ایالات‌متحده را به دست آوریم و در همان راستا برنامه‌ریزی کنیم.
*سهم کشورهای منطقه و به‌طورکلی خاورمیانه و سازماندهی آنها هم دیده می‌شود؟
اعتقاد شخصی من این است در طرح‌هایی که باید تنظیم و ارائه شود، علاوه بر آینده‌پژوهی در رابطه با ایران و آمریکا، باید منافع این کشور در منطقۀ خاورمیانه و غرب آسیا هم شناسایی شود تا بتوانیم از این پتانسیل هم به‌منظور اقدامات پیش‌دستانه استفاده کنیم. این فقط شامل حال منطقه هم نمی‌شود، در حال حاضر حدود 40 کشور از تحریم‌های ظالمانۀ آمریکا صدمه خورده‌اند.
*به نظر شما چگونه می‌توان از ظرفیت پارلمان در این رابطه استفاده کرد؟
سازماندهی کشورهای تحت تحریم و فشارهای ظالمانۀ آمریکا، از راه‌های مختلف قابل‌پیگیری است و یکی از آنها، می‌تواند استفاده از ظرفیت پارلمان باشد. برای مثال می‌توان این کشورها را تحت عنوان باشگاه تحریم، گرد هم جمع کرد تا به‌صورت یک جبهۀ واحد عمل کنند.
*در حال حاضر مجلس چه اقدامات متناظری را شناسایی کرده است؟
نمایندگان این موضوع را با دقت پیگیری می‌کنند؛ بدین‌صورت که متناظر با تحریم‌هایی که آمریکا علیه کشورمان انجام می‌دهد، شاهد ورود برخی کالاهای آمریکایی به کشور هستیم. این کالاها از خودروهای آمریکایی گرفته تا تلفن‌های همراه، دارو و مکمل‌های غذایی و ... شناسایی می‌شوند تا بدانیم با چه ابزارهایی می‌توان محرومیت برای آنها را رقم زد.
*آیا می‌توان از ظرفیت گروه‌های دوستی پارلمانی در راستای اصلاح برخی رویه‌ها در عرصۀ سیاست خارجی (هم‌جهت با وزارت امور خارجه و نه امری موازی و هم‌عرض) استفاده کرد؟
دیپلماسی پارلمانی درواقع بخشی از دیپلماسی عمومی است که در قالب گروه‌های دوستی شکل می‌گیرد و در راستای همراه‌سازی کشورها از طریق گفت‌وگو و مذاکرات دوستانه بر مبنای سیاست‌های خارجی کشورمان ایفای نقش می‌کند. ما بنا نداریم کار جدیدی انجام بدهیم؛ ولی می‌توانیم در موضوع تحریم‌های یک‌جانبۀ آمریکا از ظرفیت گروه‌های دوستی با کشورهایی که مورد غضب و تحریم آمریکا هستند، برای تشویق و ایستادگی و مقابله با آمریکا بهره جست.
*آیا گروه‌های پارلمانی نمی‌توانند نقشی مجزا در تحقق مطالبات رهبری داشته باشند؟
خیر. نظام دیپلماتیک ما باید نظامی منسجم و یکپارچه باشد. این‌طور نمی‌شود که وزارت امور خارجه، شورای عالی امنیت ملی، نیروهای امنیتی و نظامی و ... هر یک کار خود را بکنند؛ بلکه باید به‌صورت مؤثر، فعال، هم‌جهت و هدفمند عمل کنند.
*آیا تاکنون به چنین وفاقی رسیده‌اید؟
همان‌طور که پیش‌تر هم اشاره کردم، شورای عالی امنیت ملی باید طرحی جامع و فعال تهیه کند. این شورا تاکنون درخواستی مبنی بر تعامل و هماهنگی میان ارکان مختلف نظام ازجمله مجلس نداشته است. به‌نظر می‌آید باید از این پوسته عبور و حتی مجلس را در تهیۀ طرح‌ها و لوایح مرتبط یاری کنند و با اطلاعاتی که در دست دارند، نقاط قوت و ضعف دشمن را تبیین کرده تا بدانیم دقیقاً باید کدام نقطه‌ها را مورد اصابت قرار دهیم. ما امیدواریم این روند به‌زودی اصلاح شود.
*اقدامات پیش‌دستانه، از نوع کنشگری فعال محسوب می‌شود یا می‌تواند واکنشی هم محسوب شود؟
به‌طور یقین این فراکسیون برای طراحی اقدامات واکنشی مطابق کنشگری آمریکایی‌ها تشکیل نشده است. به‌صراحت می‌توان ادعا کرد با این موضوع منفعلانه برخورد نخواهیم کرد و منتظر اقدامات و تهدیدات طرف آمریکایی نمی‌مانیم؛ بلکه با توجه به توانمندی‌ها و مجموعه قوانین حاکم بر سیاست خارجه و دستگاه دیپلماسی کشورمان، تصمیماتی اتخاذ خواهیم کرد تا این تلقی حاصل نشود که منتظر اقدامات آمریکا می‌مانیم تا اقدام متقابل انجام دهیم.
*آیا اختیارات مجلس شورای اسلامی هم‌وزن اختیارات مجلس سنای آمریکاست؟
خیر. ما به‌خوبی می‌دانیم اساساً سیستم پارلمانی آمریکا، میزان اختیارات و نوع تعامل با دولت با سیستم پارلمانی جمهوری اسلامی ایران تفاوت ماهوی دارد و با شناخت این تفاوت‌ها وارد عمل می‌شویم؛ زیرا ما هم پتانسیل‌های خود را داریم.
*توضیح بیشتر می‌فرمایید؟
موقعیت ژئوپلیتیکی جمهوری اسلامی در منطقه و جهان اسلام، احاطه بر بازار انرژی و نوع تعاملاتی که با برخی کشورها دارد با طرف آمریکایی متفاوت است. اگرچه درصدد هستیم نقاط قوت و ضعف آمریکایی‌ها، خودمان و منطقه را شناسایی و در این راستا برنامه‌ریزی کنیم؛ اما از اصول و قواعد بین‌المللی عدول نخواهیم کرد. آمریکایی‌ها به‌دلیل حاکمیت دلار بر بازارهای جهانی، اقداماتی انجام می‌دهند که ما یا نمی‌خواهیم و با نمی‌توانیم آنها را انجام دهیم؛ ولی این به‌معنای ضعف یا انفعال ما نیست؛ بلکه با شناسایی نقاط ضعف آمریکا، اقدامات متقابل و حتی پیش‌دستانه را در پیش می‌گیریم.
*اقدامات پیش‌دستانه می‌تواند آمریکا را از مذاکره منصرف کند؟
مذاکره‌ای وجود ندارد. باب مذاکره با آمریکا که تمام تعهدات بین‌المللی خود را زیر پا گذاشته، بسته شده است. با این رفتارها کسی حاضر به مذاکره با آمریکا نیست. برای مذاکره با ایران ابتدا باید دولت آمریکا به برجام بازگردد و تعهدات بین‌المللی خود را اجرایی کند، بعد می‌تواند ادعای یک گفتگوی جدید کند. یادمان باشد شرایط در برهه‌ای از زمان به‌گونه‌ای از نظر سیاسی برای آمریکا فراهم بود که رئیس‌جمهور ایران اعلام کرد، برجام مقدمه‌ای برای برجام‌های بعدی است و در واقع برای برجام‌های بعدی چراغ سبز به آمریکا نشان داد. حتی آماده می‌شدند که در سطح رئیس‌جمهور با آمریکا مذاکره کنند؛ ولی آمریکا زیر میز مذاکره زد. باید تحلیل کنیم که چرا؟
*چرا؟ توضیح می‌فرمایید؟
آمریکا تحت عنوان برجام، قراردادی را نوشت که منافع آن به‌جای آمریکا، شامل حال اروپایی‌ها شد و به‌نوعی سر آمریکا بی‌کلاه ماند.
*این منفعت چگونه به اروپا رسید؟
ایالات‌متحده آمریکا، طی ده سال گذشته ایران را به‌شدت تحت‌فشار قرار داده بود و در مقابل، شرکت‌های مختلف اروپایی از اقتصاد ایران منفعت بردند. البته اگر آمریکا تحریم‌های خود را برمی‌داشت، منفعت آن به آمریکایی‌ها هم می‌رسید؛ زیرا ایرانی‌ها حاضر بودند به‌جای رنو و پژو، با جنرال موتور کار کنند. بر این اساس، مذاکره‌ای با طرف عهدشکن وجود ندارد. ما با کمک و هماهنگی ارکان مختلف به‌خصوص شورای عالی امنیت ملی، راهکارهای پیش‌دستانه را در دستور کار قرار می‌دهیم.
نظر شما